Tanıma ve Tenfiz Nedir?
Bir mahkeme kararı ancak o kararın verildiği ülke sınırları içinde geçerli olur. O kararın başka bir ülkede etki etmesi ve icra edilmesi için yapılması gereken ise tanıma ve tenfizdir. Bir yabancı mahkeme kararı tanıma ve tenfiz sürecinden geçirilmek suretiyle bir başka ülkede kesin hüküm ve kesin delil etkisine sahip olur.
Tanıma sonucunda yabancı mahkemece alınmış bir karar, Türkiye’de kesin delil ve kesin hüküm teşkil eder. Bu kararın yalnızca kesin hüküm veya kesin delil gücünün yeterli olduğu senaryoda talebimiz yalnızca kararın tanınmasına yönelik olacaktır.
Ancak tenfiz ise bu kararın icra edilmesi demektir. Bir karar icra edilebilir nitelikte ise o kararın tanınmasıyla beraber tenfizi de gerekmektedir. Tanıma ve tenfiz davaları hukuki yararı olan herkes tarafından talep edilebilir dava türleridir.
Tanıma somut olaylarda her zaman dava açılarak değil bazen başka davaların içinde talep üzerine de yapılabilir ancak bir kararın tenfizi için dava açılması mecburidir.
Tanıma ve Tenfiz için Gerekli Belgeler Nelerdir?
- Yabancı mahkemece verilen kararın aslı,
- Yabancı mahkeme kararının kesinleşmiş olduğunu gösterir şerh veya belge,
- Apostille Şerhi
- Yabancı mahkemenin vermiş olduğu kararın Türkçeye yeminli tercüman tarafından tercüme edilmesi ve bu tercümenin Noter veya Konsolosluktan onaylatılması,
- Pasaport ve nüfus cüzdanı fotokopisi,
- Vesikalık fotoğraflı vekaletname
Tanıma ve Tenfizin Ön Şartları Nelerdir?
- Yabancı mahkemelerden alınmış bir kararın varlığı.
- Hukuk davasına ilişkin olmalıdır veya özel hukuk alanına giren bir durum gerekmektedir.
- Yabancı devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bir karar.
Esasa Yönelik Şartlar Nelerdir?
1) Tenfiz davasında karşılıklılık (mütekabiliyet) aranmaktadır.
- Sözleşmesel Karşılıklılık: Tarafların arasında sözleşme olması gerekmektedir. İki ülkenin arasında verilen mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi bu sözleşmeye göre yapılıyorsa karşılıklılık vardır.
- Hukuki Karşılıklılık: Bir ülkenin yasaları o ülke mahkemelerince tanıma ve tenfiz kararlarının uygulanmasına imkan veriyorsa karşılıklılık sağlanmıştır.
- Fiili Karşılıklılık: Bu durumda ise bu iki ülkenin uygulamada yani pratikte ne uyguladığına bakılır Eğer ki uygulamada karşılıklılık yoksa karar Türkiye’de tenfiz edilemez.
Tanıma davalarında ise karşılıklılık aranmaz.
2) Kamu Düzeni:
Yabancı mahkeme kararının açıkça kamu düzenine aykırı olmaması gerekir. Yabancı mahkeme kararı anayasamızın temel ilkelerine, uluslararası hukukun prensiplerine, Türk toplumunun örf, adetlerine, hukukun genel ilkelerine ve teamüllere aykırı olmamalıdır. Kamu düzenine aykırılık taşıyan yabancı mahkeme kararları tanıma ve tenfize konu olamaz.
Av. Ahmet Cihan Ökke
Kaynakça
“Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi” Prof. Dr. Nuray Ekşi
“Tanıma-Tenfiz” Doç. Dr. Pelin Güven
“Tanıma ve Tenfiz davası” mgc.com.tr Özge Selin Yavuz
“Tanıma ve tenfiz Nedir? Şartları nelerdir?” alptekinisik.av.tr
Apostil, bir belgenin gerçekliğinin tasdik edilerek başka bir ülkede yasal olarak kullanılmasını sağlayan bir belge onay sistemidir,
