Dijital bankacılık, müşterilere banka şubelerine gitmeden, dijital kanallar aracılığı ile işlem yapabilme imkânı sunan bir bankacılık teknolojisidir. Burada önemli bir fark bulunmaktadır. Bu fark, Dijital bankacılık teknolojisini kullanan geleneksel anlamdaki bankalar ile günümüzde sayısı artmaya başlayan ve ileriki yıllarda teknolojiyle birlikte daha da artacak olan yalnızca dijital bankalar arasındaki farktır.
Geleneksel bankalar eski zamanlardan beri vardır. Finansal hizmetlerin kurucuları ve para akışının ana kaynağıdırlar. Geleneksel bankalar, müşterilere kişisel olarak hizmet verildiği ve tüm finansal ürünlere erişebildiği şubeleriyle kendilerini farklı kılar. Dijital bankalar ise yalnızca dijital bir finansal hizmet sağlayıcı türüdür. Bu anlamda fiziki şubeleri yoktur ve mobil uygulama üzerinden tamamen online olarak müşterilerine hizmet vermektedirler.
Dijital Bankaların Faaliyet Esasları İle Servis Modeli Bankacılığı Hakkında Yönetmelik 29 Aralık 2021 tarihinde yürürlüğe girerek dijital bankalarla ilgili düzenlemeyi yapmıştır. Dijital bankalar, Yönetmelikte ya da ilgili alt düzenlemelerde aksi belirtilmediği sürece, mevduat ya da katılım bankası olmalarına göre, kredi kuruluşlarının gerçekleştirebileceği tüm faaliyetleri yerine getirebilirler. Daha önce elektronik para kuruluşları yalnızca internet üzerinden hizmet vermeye başlamıştı ancak bu kuruluşların hizmet alanları kısıtlıydı. Dijital bankalar ise tıpkı normal bankalar gibi geniş hizmet seçeneğine sahip olabilecektir.
Faaliyet Alanları ve Kısıtlamaları
Dijital bankaların kredi müşterileri, yalnızca finansal tüketicilerden ve KOBİ’lerden oluşabilir.
Dijital bankalar genel müdürlük ile genel müdürlüğe bağlı hizmet birimleri dışında muhabirlik, acentelik, temsilcilik gibi her ne ad altında olursa olsun teşkilatlanmaya gidemez, fiziksel şube açamaz, genel müdürlüğe bağlı hizmet birimlerini amacı dışında fiziksel şube gibi kullandıramaz, dijital ortamda gerçekleştirilecek olanlar hariç kiralık kasa ve emanete alma işlemleri ile saklama hizmetlerini sunamaz.
Dijital bankalar, bir müşterisine kullandırabileceği, kredi kartları ile gerçekleştirilen harcamalar ve nakit çekimleri ile kredili mevduat hesapları hariç olmak üzere, teminatsız nakdi tüketici kredilerinin toplamı, ilgili müşterinin beyan edilen ve dijital bankalarca teyit edilen aylık ortalama net gelirinin dört katını ve müşterinin aylık ortalama net gelirinin tespit edilememesi halinde on bin Türk Lirasını aşamaz. BDDK bu hükümde belirtilen oran ve tutarı değiştirmeye yetkilidir.
Dijital bankaların, müşteri şikâyetlerini ele almak üzere en az bir fiziksel büro kurması zorunludur.
Dijital bankalar kendi kuracakları ATM ağları ya da diğer ATM ağları üzerinden müşterilerine hizmet sunabilir.
Kuruluş ve Faaliyet izninde aranan şartlar
Dijital bankaların kuruluş ve faaliyet izni genel şartları, Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmeliği’nde bulunan Bankaların kuruluş ve faaliyet izni almalarına ilişkin yer verilen şartlardır.
Dijital Bankaların Faaliyet Esasları İle Servis Modeli Bankacılığı Hakkında Yönetmelik, Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmeliği’nde yer alan hükümler saklı kalmak üzere ilave hükümler olarak uygulanır.
Dijital bankaların faaliyet izni alabilmesi için gerekli olan asgari ödenmiş sermaye tutarı, nakden ve her türlü muvazaadan ari olarak ödenmiş olmak üzere, bir milyar Türk Lirasıdır. Bunun dışında yönetmelikler çerçevesinde yöneticilerinde aranan şartlar vardır. Bunlar; “bilgi sistemlerinden sorumlu en üst düzey yönetici olarak belirtilen personelin en az genel müdür yardımcısı seviyesinde atanmış olması ve dijital bankanın yönetim kurulu üyelerinden en az birinin bilgi sistemleri yönetimi alanında en az on yıl mesleki tecrübeye sahip olması şarttır.”
Dijital bankalar dışındaki faaliyet izni almış olan bankaların bizzat ya da mevcut faaliyet izinlerinin kapsamıyla sınırlı olmak kaydıyla aynı tüzel kişilik altında farklı bir marka adı ile elektronik bankacılık hizmetleri dağıtım kanalları aracılığıyla hizmet sunmak istemesi halinde, Yönetmelik çerçevesinde ayrı bir başvuru yapmaları gerekmeyecek ve bu bankalara Yönetmeliğin dijital bankalarla ilgili hükümleri uygulanmayacaktır.
Av. Ahmet Cihan Ökke
Kaynakça
- Dı̇jı̇tal Bankaların Faalı̇yet Esasları ile Servı̇s Modelı̇ Bankacılığı Hakkında Yönetmelı̇k Taslağı
- sepa-cyber.com/tr
- https://www.bankalar.org/bilgi-merkezi/subesiz-dijital-bankacilik-nedir/
